Cuma Suresi

Önceki Sure: Saff Suresi ← Kur'ân → Münafikun Suresi: Sonraki Sure

Bu sureyi Cuma suresi okuma sayfasında mealiyle beraber okuyabilirsiniz

Sureye adını veren gün için Cuma, surede bahsi geçen namaz için Cuma Namazı sayfasına gidin

Cuma (الجمعة) (veya Cumua) Suresi Kur'ân-ı Kerim'in 62. suresi olup Saff ve Münafikun sureleri arasında yer alır. Hz. Peygamber yatıp uyumadan önce Müsebbihât’ı (tesbihle başladıkları için bu adla anılan beş sûre (Hadid, Haşr, Saf, Cuma ve Tegābün); bazı rivayetlerde İsra ve A'lâ suresi dahil edilerek 7 sure)) okur ve bunlarda bin âyetten daha faziletli bir âyetin bulunduğunu söylerdi. Sûrenin konusu, peygamber göndermenin ilâhî hikmet ve faydaları, vahyin yol gösterici etkinliği ve cuma namazıyla ilgili bazı hükümlerden ibarettir.

Risale-i Nur'da Cuma Suresi ve ayetleri hakkındaki dersler:

• İlk inen Alak suresinde sin harfi 8 defa geçer. Sin ile başlayan İsra dahil 8 sure (Yasin, A'la, Cuma, Hadid, Haşir, Saff, Teğabun ve İsra) vardır (Yasin'in ilk ayetindeki sin harfi adıyla zikredildiğinden sin ile başlayan surelerden kabul edilir).
• Bediüzzaman Kur’an’ın her bir âyetinin hidayet nurunu neşredip küfür karanlığını nasıl dağıttığını görmek isteyenlerin kendisini Kur’an’ın inmeden önceki cahiliyet asrında farzetmelerini ve her şey gaflet karanlığı altındayken Kur’an’ın ulvi lisanından göklerde ve yerde bulunan her şeyin Allah'ı tesbih ettiğini beyan eden Hadid suresinin 1. ayeti, Cuma suresinin 1. ayeti, Haşir suresinin 1. ayeti, Teğabun suresinin 1. ayeti, Saff suresinin 1. ayeti ve İsra suresinin 44. ayeti gibi âyetlerin o ölmüş mevcudatı işitenlerin zihninde nasıl dirilttiğini görmelerini ister. Yoksa o zamandan beri nurunu neşredip Kur’an’ın güneşiyle gündüz rengini alan bir vaziyet ile veya bu zamandan ülfet perdesiyle bakıldığında görülemeyeceğini hatırlatır. Bu hakikatın izahı 25. Söz'dedir.
• Kadir Suresinin 120 harfi vardır. Telaffuz edilmeyen hemzeler sayılmazsa 114 harf Kur'an'daki surelerin sayısı olan 114'e tevafuk eder. Kadir suresiyle beraber toplam 10 surenin (Duha, İnşirah, Zilzal, Tekâsür, Maun, Alak (ilk inen kısmı), Tin, Karia ve Hümeze) harf sayısı ve Kadir suresiyle beraber toplam 10 surenin (Fecr, Abese, Mürselât, Buruc, Mutaffifîn, İnşikak, Naziat, Nebe, Münafıkûn ve Cuma) kelime sayısı da 100 küsurdur.
• Cuma suresinin 5. ayetini Bediüzzaman İşaratül İ'caz (Badıllı tercümesi) tefsirinde kelamın tabakalarını tavsif makamı hakkında "Zemm" misallerine örnek olarak verir.
• Bediüzzaman 29. Mektup'ta insanda en mühim ve esaslı bir his, korku hissi olduğunu izah ederken en ziyade yaralananların siperini bırakıp kaçanlar olduğunu, dolayısıyla ehl-i dalaletten korkup iman hizmetini bırakmamak gerektiğini ve Cumua suresinin 8. ayetinde geçen "De ki: Sizin kendisinden kaçtığınız ölüm, muhakkak sizi bulacaktır." mealindeki ibarenin firar edenlerin kaçmalarıyla ölümü daha ziyade karşıladıklarını beyan eder.

Bilgiler

İsminin Anlamı ve Kaynağı: Adını, cuma namazı için ezan okunduğunda camiye gitmeyi emreden 9. âyetinden alır.

Diğer İsimleri: Tesbihle başladıkları için “Müsebbihât” denilen beş sûrenin dördüncüsüdür (diğerleri Hadid, Haşr, Saf ve Tegābün sûreleridir; bazı rivayetlerde İsra ve A'lâ suresi dahil edilerek 7 sure olarak belirtilmiştir)).

Kur'ân'daki Sırası: 62

Kur'ân'daki Yeri: 28. cüz, 552. sayfa

Mekkî/Medenî: Medenî

Nuzül (İnme) Sırası: 110

Kendisinden Önce Nazil Olan Sure: Saff Suresi

Kendisinden Sonra Nazil Olan Sure: Fetih Suresi

Nuzülü (İnme) Hakkındaki Bilgiler: Medine devrinde, muhtemelen hicretin birinci yılında nâzil olmuştur. Süleyman b. Yesâr’dan Mekkî olduğuna dair bir rivayet nakledilirse de Buhârî, Müslim ve diğer kaynaklarda yer alan hadisler, ayrıca sûrenin muhtevası onun Medenî olmasını gerektirir; âlimler çoğunluğunun görüşü de budur.

Uzunluğu: 1,2 sayfa

Ayet Sayısı: 11

Satır Sayısı: 18

Kelime Sayısı: 180 (Rumuzat-ı Semaniye), 175

Harf Sayısı: 784 (Rumuzat-ı Semaniye), 755

Fasıla Harfleri: Mim, Nun

Bölüm (Ayn Durakları) Sayısı: 2

Secde Ayeti: -

Allah lafzı sayısı (Besmele hariç): 22

Rahman ismi sayısı (Besmele dahil): 1

Rahim ismi sayısı (Besmele dahil): 1

Rab ismi sayısı: -

İçinde Kur'an kelimesi geçen ayetler: -

Hizb-ül Kur'an'da Geçen Ayetler Listesi: Yok

Münâcât-ül Kur'an'da İktibas Edilen Ayetler: 2., 4. ve 11. ayetler (3 ayet)

Risale-i Nur'da Geçen Ayet Sayısı: 3 (Bkz. Cuma Suresinin Risale-i Nur'da Geçen Ayetleri listesi)

Risale-i Nur'da Tamamı Geçen Ayetler: 1. ayet (Toplam 1 ayet)

Risale-i Nur'da Nerede ve Nasıl Bahsedildiği

Hem başlarında اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ veyahut سَبَّحَ ve يُسَبِّحُ bulunan surelerin başlarına dikkat et. Tâ bu sırr-ı azîmin şuâını göresin. Hem الٓمٓ lerin ve الٓرٰ ların ve حٰمٓ lerin fatihalarına bak; Kur’an’ın, Cenab-ı Hakk’ın yanında ehemmiyetini bilesin.

(12. Söz)

---

Sure-i Kadr'ın yüz yirmi hurufu var. Gayr-ı melfuz hemze sayılmazsa yüz on dörttür. En evvel nâzil olan Sure-i Alak küsuratından kat'-ı nazar nısf-ı evvelin hurufatı ve tam surenin kelimat-ı nahviyesi yüz küsur olmakla; Sure-i Duha, Sure-i Elem Neşrah Leke ve Sure-i Zilzal ve Sure-i Tekâsür ve Sure-i El-Maun ve Sure-i El-Alak'ın nısf-ı evveli ve Sure-i Vettîn ve Sure-i El-Karia ve Sure-i Hümeze'nin her birinin yüz aded-i hurufuna tevafuku ve o on surenin küsuratından kat'-ı nazar birbiriyle manidar muvafakatı tesadüfî olamaz.

Aynen öyle de: Sure-i El-Kadr'in mütevafıkları olan o on surelerin her biri yüz adet hurufu ise, kelimat noktasında da Sure-i Fecr, Sure-i Abese, Sure-i El-Mürselât, Sure-i El-Buruc, Sure-i El-Mutaffifîn, Sure-i El-İnşikak, Sure-i En-Naziat, Sure-i Nebe', Sure-i Münafikûn ve Sure-i Cumua'nın her birinin yüz küsur örfî aded-i kelimatına yüzlükte manidar tevafukları tesadüfî olmadığı gibi...

(Rumuzat-ı Semaniye)

---

Sure-i Kadr'in 120 harfi var. Gayr-ı melfuz hemze sayılmazsa, 114 suver-i Kur'aniyeye tevafukla işaret eden 114'tür. İşte bu adetle اِنَّٓا اَنْزَلْنَاهُ kendiyle beraber 10 surenin hurufatının adetlerine ve 10 surenin kelimatının adetlerine ve 10 surenin âyetlerinin adetlerine tevafuku, her halde şuursuz, hikmetsiz tesadüfün işi olamaz. Belki manevî ve lafzî bir i'caz-ı Kur'anînin bir şuaı hurufata aksedip tanzim ile yaldızlanmış.

Evet اِنَّٓا اَنْزَلْنَاهُ ile beraber Duha, Elem Neşrah Leke, Zilzal, Tekâsür, El-Maun, en evvel nâzil olan nısf-ı evvel-i Alak, Ve't-tîn, El-Karia ve Hümeze olan 10 surenin -tevafuku bozmayan küçük küsurattan kat'-ı nazar- 100 adedinde tevafukları olduğu gibi; yine Sure-i اِنَّٓا اَنْزَلْنَاهُ El-Fecr, Abese, El-Mürselât, El-Buruc, El-Mutaffifîn, El-İnşikak, En-Naziat, En-Nebe', El-Münafıkûn, Cumua olan 10 surenin 100 küsur aded-i kelimatına yüzlükte manidar tevafuk etmekle beraber; yine اِنَّٓا اَنْزَلْنَاهُ hurufatı Sure-i İsra, Kehf, Tâhâ, Yusuf, Hud, Yunus, Nahl, Enbiya, Mü'minûn, Tevbe, Maide olan 10 surenin her birinin 100 küsur adet âyetlerine manidar tevafukları ve bu surelerin de bu tevafuk-u acibe zımnında birbiriyle tevafukları içinde binler tevafuk bulunduğu halde hiç mümkün olur mu ki, tesadüf içine girebilsin? Hiç mümkün müdür ki, bu ittifakın uçlarında mühim nükteler, işaretler bulunmasın?

(Rumuzat-ı Semaniye)

Ayetlerdeki Kelime ve Harf Sayıları

Cuma Suresinin Ayetlerindeki Kelime ve Harf Sayısı

Genel Ayet No	Sure No	Sure Ayet No	Kelime Sayısı	Harf Sayısı
5178	62	1	12	50
5179	62	2	21	90
5180	62	3	8	38
5181	62	4	10	39
5182	62	5	23	104
5183	62	6	17	69
5184	62	7	9	44
5185	62	8	18	76
5186	62	9	21	88
5187	62	10	15	72
5188	62	11	21	85
Toplam	-	11	175	755

İlgili Maddeler/Sayfalar

• Cuma Suresinin Münacat-ül Kur'an'da İktibas Edilen Ayetleri
• Cuma: Sureye adını veren gün
• Cuma Namazı: Surede bahsi geçen ibadet

İlgili Kategoriler

• Cuma Suresinin Risale-i Nur'da Geçen Ayetleri