Seyyid (Tavzih)
Seyyid efendi, büyük; genel manada Hazret-i Muhammed'in (asm) kızı Fatıma (ra) ve damadı Hz. Ali'nin (ra) evlatları Hz. Hasan (ra) ve Hz. Hüseyin'in (ra) soyundan gelen, yani âl-i beyt mensubu ya da özel olarak Hz. Hüseyin'in (ra) soyundan gelen (Hz. Hasan'ın (ra) soyundan gelenlere Şerif denilir); ya da Peygamberimizin yolundan gidip sünnetini takip eden anlamındadır.
- Al-i Beyt: Peygamberimizin soyundan gelen seyyidler ve şerifler cemaati.
Bediüzzaman bir yerde Seyyid ifadesi ile Seyyid Şerif-i Cürcani'yi kast eder.
Risalelerde Seyyid ile ilgili bahisler:
- Seyyid-ül Mürselin: Peygamberimizin "Peygamberlerin başı, büyüğü" manasına gelen bir unvanıdır.
- Seyyid-ül Alemin: Peygamberimizin "Alemlerin Efendisi" manasına gelen bir unvanıdır.
- Seyyid-ür Rüsul: Peygamberimizin "Peygamberlerin başı, büyüğü" manasına gelen bir unvanıdır.
- Seyyid-i Kainat: Peygamberimizin "Kainatın Efendisi" manasına gelen bir unvanıdır.
- Seyyid-ül Kevneyn: Peygamberimizin "Dünya ve Ahiretin Efendisi" manasına gelen bir unvanıdır.
- Seyyid-ül Beşer: Peygamberimizin "İnsanların başı, büyüğü" manasına gelen bir unvanıdır.
- Seyyid-ül Enbiya: Peygamberimizin "Peygamberlerin başı, büyüğü" manasına gelen bir unvanıdır.
- Hz. Hüseyin (ra): Peygamberimizin torunu ve seyyidler cemmatinin başı.
- Said Nursi'nin Seyyidliği: Bediüzzaman'ın seyyidliği ile ilgili maddedir.
- Seyyide: İstanbullu hanım nur talebelerinden olup ismi Hanımlar Rehberinde geçer.
- İbn-i Seyyid-in Nas:
- Seyyid Abdülkadir-i Geylani: Evliyanın en büyüklerinden ve Gavs-ı Azam olup Kadiri tarikatının kurucusudur.
- Seyyid Molla Tahir: Hakkari Mebusu
- Molla Seyyid Taha: Üstadın yakın dostu, eski mebus
- Seyyid Sıbğatullah:
- Seyyid Şerif-i Cürcani: Özellikle Arapça, feraiz ve kelamla ilgili eserleri medreselerde yüzyıllarca el kitabı olmuş büyük bir alimdir.
- Seyyid Abdülkadir Efendi: Üstad hazretlerinin Sebil-ür Reşad'da yayınlanan "Kürtler ve İslamiyet" makalesinde (Asar-ı Bediiye) adı geçer.
- Seyyid-üş Şüheda: Peygamberimizin amcası ve Uhud şehitlerinden Hz. Hamza (ra).
- Seyyid Ahmed-üs Sunusi:
- Seyyid İdris:
- Seyyid Yahya: Yüz binden fazla kişiye emirlik edip Azerbaycan muhitinde gelişen Bâtınîlik hareketine karşı Ehl-i sünnet inancını savunmuş mutasavvıf.
- Seyyid Ahmed-i Bedevi:
- Seyyid Ebul Hasan-ı Şazeli:
- Seyyid Şefik: Bediüzzaman'ın eski dost ve talebelerinden, İşaratü'l-İcaz'ın kâtiplerinden, Horhor Medresesinde de talebelerindendir. Denizli hapsinde o da vardı. Barla Lahikasında adı geçer.
- Bartınlı Seyyid
- Hacı Seyyid
- Seyyid Nur Muhammed: Üstad'ın Nakşi üstadım dediği küçükken kendisinden ders aldığı ve kendisini çok sevdiği Hizan Şeyhi.
- Zeydiler Seyyidi:
- Seyyid Salih: Bediüzzaman'ın varislerinden.
- Seyyid Sadeddin Paşa: Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiye'de azalık yapıp dinen ve ilmen hizmet etmiş son dönem Osmanlı alimlerindendir.
- Seyyid Ali Ekber Şah: Tarihçe-i Hayatta mektubu bulunan Sind Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı, Haydarabad.
- Seyyid Abdullah: Tarihçe-i Hayatta mektubu bulunan İranlı nur talebesi.
- Seyyid Abdülkerim: İnsan-ı Kamil adlı kitabın müellifi.