Halil Hayali
Halil Hayali Bey Kürtçe sözlük ve dilbilgisi alanlarında yaptığı çalışmalarından Bediüzzaman'ın övgüyle bahsettiği bir zattır. Kürtçenin esası olan Elifba (Elifbaye Kurmancî) ve Sarf ve Nahvini vücûda getirmiş ve Kamus hazırlamıştır. İstanbul'da üniversite eğitimi aldı. Bitlis ve Siirt’te tapu idaresinde, İstanbul’da yüksek mali muhasebeci olarak memurluk yaptı. Öğrencilerine dersler verdi. Kürtçe’nin Kurmanci, Zazaki lehçelerini, Türkçe, Farsça, Arapça ve Fransızca biliyordu.[1][2]
Şahsi Bilgiler[değiştir]
Diğer İsimleri: Halil Hayali Modan
Doğum Yeri ve Tarihi: Bitlis’in Mutki ilçesine bağlı Zender köyü, 1864[1]
Vefat Yeri ve Tarihi: İstanbul, 14 Haziran 1946[1]
Kabrinin Yeri: Ankara Cebeci Mezarlığı, 20 Ada, 32 Parsel
Harita Konumu: [1]
Risale-i Nur ile Nasıl Tanıştığı[değiştir]
Bediüzzaman Said Nursi ile Görüşmeleri[değiştir]
Risale-i Nur'da Nerede ve Nasıl Bahsedildiği[değiştir]
İşte hamiyet-i millînin bir misalini size takdim ediyorum ki; o da Motki'li Halil Hayâlî Efendidir ki; hamiyet-i millînin her şûbesinde olduğu gibi; bu şube-i lisan meydanında kasabus-sebaki ihraz eylemiş. Ve lisanımızın esası olan Elifba ve Sarf ve Nahvini vücûda getirmiş. Ve hatta diyebilirim ki; asr-ı hamiyet ve gayret ve fedakârlık ve himayet-i zuafâ imtizac ederek, vücûd-u manevisini teşkil etmiştir. Hakikaten Kürdistan madeninden böyle bir cevher-i hamiyete rast geldiğinden bizim istikbalimizi, onun gibi (ümîdinden) birçok cevahir ışıklandıracaktır.
İşte bu zat şâyân-ı iktida bir numune-i hamiyet göstermiş. Ve muhtac-ı tekemmül olan lisan-ı millimize dair bir temel atmış. Onun isrine gitmeyi ve temeli üzerine bina etmeyi ehl-i hamiyete tavsiye ediyorum.
Said-i Kürdî
(Divan-ı Harb-i Örfi (Asar-ı Bediiyye)