Cahız
Cahız (Arapça: الجاحظ) ya da Câhiz ya da tam adıyla Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbûb el-Câhiz el-Kinânî Arap edebiyatının en büyük nesir ustalarından ve Mutezile kelamcılarındandır. Küçük yaşından itibaren büyük bir ilim merakı vardı. Birçok alimden ders aldı ve Basra panayırlarına gelen çöl araplarından Arapçasını ilerletti. Dini ve din dışı 360'a yakın eser verdi. Aristo'dan yapılan tercümelerden istifade etti. Câhız’ın Arapça belâgatine hakimiyetinden dolayı "Kur’an’ın i’câzının delili Câhız’ın ona iman etmesidir” sözü atasözüne dönüşmüştür. Hayatı kitaplar arasında geçen Cahız üzerine kütüphane devrilmesinden dolayı vefat etmiştir.[1]
Şahsi Bilgiler[değiştir]
Diğer İsimleri: Câhiz (patlak gözlü), Hadakî (gözünün beyazı büyük)
Doğum Yeri ve Tarihi: Basra, 150-160 (767-777) (Tahminen)[1]
Vefat Yeri ve Tarihi: Basra, Muharrem 255 (Ocak 869)[1]
Kabrinin Yeri:
Eserleri[değiştir]
El-Beyân ve’t-tebyîn: Arap dilinin özellikleri üzerinde duran ve Araplar’ın şiir ve hitabetteki kabiliyetlerini ortaya koyan Câhiz’in bu konudaki en önemli eseridir.
Risale-i Nur'da Nerede ve Nasıl Bahsedildiği[değiştir]
Elhasıl, meşhur Cahız’ın dediği gibi: “Muaraza-i bi’l-huruf mümkün olmadı, muharebe-i bi’s-süyufa mecbur oldular.”
(Mektubat, 19. Mektup, 18. İşaret, 2. Nükte)
Lâkin i’cazının en yüksek vechi, nazmındaki belâgattan doğmuştur. Evet, Kur’an’ın bu nevi i’cazı, beşerin tâkatinden hariç bir derecededir. Bu hakikati tafsilen anlayıp kanaat hasıl etmek isteyen, bu tefsiri ve emsali eserleri ve “Yirmi Beşinci Söz”ü zeylleriyle beraber mütalaa etsin. Fakat icmalî bir malûmatı elde etmek isteyenler de belâgatın imamları bulunan Abdülkahir-i Cürcanî, Zemahşerî, Sekkakî, Cahız’ın bu kısım i’caz hakkında –üç tarîk ile– beyan ettikleri malûmattan, miktar-ı kâfi malûmat elde edebilir.
(İşaratül İcaz, 23-24. Ayetler)
Şimdi o yedi menabi'den yalnız birinci menba'dan ikinci cüz'ü olan belağat-ı nazm noktasında dühat-ı belâğat olan Abdulkâhir-i Cürcanî, Zemahşerî, Sekkâkî, Câhız üç tarik ile i'cazın vücûduna katiyyen hükmetmişlerdir.
(Şuaat-ü_Marifet-ün_Nebiyy, 6. Şua, 7. Menba)
(Mektubat, 19. Mektup, 18. İşaret, 2. Nükte)
(Mektubat, 19. Mektup, 18. İşaret, 2. Nükte)
(Mektubat, 19. Mektup, 18. İşaret, 2. Nükte)