Hikem-i Ataiye

Nurpedia.org - İman ve İslam Hakikatlerine Dair Nur Ansiklopedisi sitesinden

Hikem-i Ataiye Şazeli tarikatının büyüklerinden olan ve eserleri Kuzey Afrika başta olmak üzere bütün İslâm ülkelerinde bilinen İbn Ataullah el-İskenderi tarafından telif edilen ve 300 kadar hikmetli söz, dostlarına yazdığı mektuplardan bazı parçalar ve bir münâcât içeren bir eserdir. Şârihleri arasında hemen her tarikattan sûfî vardır. Eserde kulluk ve dervişlik psikolojisinin son derece güçlü bir üslûpla özetlenmesi sebebiyle daha sonraki yüzyıllarda sûfîler arasında, “Namazda Kur’an’dan başka bir kitap okumak câiz olsaydı el-Hikem okunurdu” sözü yaygınlık kazanmıştır. 6. Mektup'ta geçen bahis Hikem-i Ataiye'nin Münacat kısmındadır.[1]

Bilgiler[değiştir]

Müellifi: İbn Ataullah el-İskenderi[1]

Diğer İsimleri: El-Hikemü’l-Âtâiyye[1]

Telif Yeri ve Tarihi:

Telif Dili: Arapça

Telifiyle İlgili Diğer Bilgiler:

İçeriği[değiştir]

300 kadar hikmetli söz, dostlarına yazdığı mektuplardan bazı parçalar ve bir münâcât içerir.

ا لحكم العطاءيه

Bazı hikmetlerden örnekler:

EL- HİKEMÜ’L- ATÂİYYE[2]

Müellifi: Tâcüddîn Atâullah İskenderî (ks)

Tercüme: 19.07.1962 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Saffet Kemâleddin YETKİN'e (Eski Urfa Milletvekili) tercüme ettirilmiştir.

1. Hikmet[değiştir]

من علامة الاعتمادِ على العَملِ نُقصانُ الرَّجاءِ عند وجودِ الزَّللِ

Hak yolunda yürüyen bir kimsenin namaz, niyaz gibi iyi ve güzel amellerine güvenmesinin âlâmeti (böylece devam edib giderken cereyan eden ilâhî kaderler icâbiyle ayağını sürçüp de) bir günah işlediği zaman niyazının eksik oluşudur.

2. Hikmet[değiştir]

إرددتُكَ التجريدَ مع إقامةِ اللِّه إيَّاكَ في الأسباب من الشَّهوة الحفيةِ و إرتُكَ الأسبابَ مع إقامةِ اللّه إيَّاكَ في التجريد إنحطاطٌ عن الهِمَّةِ العليَّة.

İçinde yaşadığın sebebler âleminde iken tecrid âlemine geçmek isteyişin bu âlemden gizlice hoşlandığın içindir.

Yaşadığın tecrid âleminde iken sebebler âlemine geçmek isteyişin de yüksek bir himmet mertebesinden aşağı düşmektir.

3. Hikmet[değiştir]

سَوابِقُ الهِمَمِ لا تخرِقُ أَسوارَ الأقدَارِ

En ileri ve keskin himmetler bile kaderlerin etrafını çevreleyen surları delemez.

4. Hikmet[değiştir]

أَرِحْ نَفْسَكَ مِنَ التَّدْبيرِ فما قامَ غيرُكَ عنكَ لا تَقُم به لنفسِكَ

Kendi kendine tedbir yapmakla uğraşmaktan nefsini dinlendir.

Senin yerine başkasının yaptığı işi sen kendi nefsin için yapmaya uğraşma!

5. Hikmet[değiştir]

إجتهادُكَ فيما ضَمِنَ لكَ و تقصيرُكَ فيما طَلَبَ منكَ دليلٌ على إنطماسِ البصيرةِ منكَ.

Karşılık ve kefâletle sana verilecek bir şey için gücün yettiği kadar çabalamak ve senden istenileni geri vermekte savsaklamak basiret gözünün körlüğüne delildir.

...

Münacat Kısmı[değiştir]

...

ماذا وجد من فقدك وما الذي فقد من وجدك لقد خاب

من رضى دونك بدلاً. ولقد خسر من بغي عنك متحولاً

“Ey Allah Teâlâ’m! Seni kaybeden neyi bulmuştur? Seni bulan neyi kaybetmiştir? Seni bırakıp Senden başkasına razı olan kimse, mahrum kalmıştır. Senden yüz çevirerek başkasına yönelen hüsrana uğramıştır.”

...

Risale-i Nur'da Nerede ve Nasıl Bahsedildiği[değiştir]

Hem üstadlarımdan Mevlana Celaleddin’in nefsine dediği gibi dedim:

اُو گُفْتْ اَلَسْتُ و تُو گُفْتٖى بَلٰى شُكْرِ بَلٰى چٖيسْتْ كَشٖيدَنْ بَلَا §

سِرِّ بَلَا چٖيسْتْ كِه يَعْنٖى مَنَمْ حَلْقَه زَنِ دَرْگَهِ فَقْر و فَنَا

O vakit nefsim dahi: “Evet, evet acz ve tevekkül ile, fakr ve iltica ile nur kapısı açılır, zulmetler dağılır. اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ عَلٰى نُورِ الْاٖيمَانِ وَ الْاِسْلَامِ” dedi. Meşhur Hikem-i Atâiye’nin şu fıkrası:

مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَهُ § وَ مَاذَا فَقَدَ مَنْ وَجَدَهُ

Yani “Cenab-ı Hakk’ı bulan, neyi kaybeder? Ve Onu kaybeden, neyi kazanır?”

Yani “Onu bulan her şeyi bulur; Onu bulmayan hiçbir şey bulmaz, bulsa da başına bela bulur.” ne derece âlî bir hakikat olduğunu gördüm ve طُوبٰى لِلْغُرَبَاءِ hadîsinin sırrını anladım, şükrettim.

(Mektubat, 6. Mektup)

Risale-i Nur'daki Diğer Alakalı Yerler[değiştir]

İlgili Resimler/Fotoğraflar[değiştir]

İlgili Maddeler[değiştir]

Kaynakça[değiştir]

  1. 1,0 1,1 1,2 İslam ansiklopedisi, El-Hikemü’l-Âtâiyye maddesi
  2. http://www.muhammedikul.com/archive/index.php/t-186.html