Esrarü’l-belağa
Esrarü’l-belağa Abdülkahir-i Cürcani'nin belağatın beyan kısmına dair eseridir. Kendisinden önceki Arapça alimlerinden nakiller yapmış, İslam öncesi ve sonrası şiirlerinden örnek beyitler vermiş, teşbih, istiare, mecaz, temsil ve kinaye yanında bedî‘ ilminin meselelerinden cinas, seci ve tatbiki ayrıntılı bir şekilde işlemiştir.[1]
Bilgiler[değiştir]
Müellifi: Abdülkahir-i Cürcani[1]
Diğer İsimleri:
Telif Yeri ve Tarihi:
Telif Dili: Arapça
Telifiyle İlgili Diğer Bilgiler:
İçeriği[değiştir]
Risale-i Nur'da Nerede ve Nasıl Bahsedildiği[değiştir]
Eğer istersen Harîrî gibi bir dâhiye-i edebin Makamat’ına gir, gör! O dâhiye-i edep nasıl hubb-u lafza mağlup olarak lafız-perestlik hevesi o kıymettar edebini lekedar ettiği gibi lafız-perestlere de bast-ı özür etmiştir ve numune-i imtisal olmuştur. Onun için o koca Abdülkahir bu hastalığı tedavi etmek için Delail-i İ’caz ve Esrarü’l-Belâgat’ın bir sülüsünü onun ilaçlarından doldurmuştur. Evet, lafız-perestlik bir hastalıktır fakat bilinmez ki hastalıktır.
(Muhakemat, 2. Makale, 1. Mesele)
Zira üslubun esasları üçtür:
Birincisi: Üslub-u mücerreddir. Seyyid Şerif’in ve Nasîruddin-i Tûsî’nin sade olan ma’rez-i kelâmları gibi…
İkincisi: Üslub-u müzeyyendir. Abdülkahir’in “Delailü’l-İ’caz” ve “Esrarü’l-Belâgat”taki müşa’şa ve parlak kelâmı gibi…
Üçüncüsü: Üslub-u âlîdir. Sekkakî ve Zemahşerî ve İbn-i Sina’nın bazı muhteşem kelâmları gibi…
(Muhakemat, 2. Makale, 12. Mesele)
Belagatın nakış ve zinetinin menşei, yalnız lafzın düzgünlüğü değil, manaların ahenkli dizilişler ve düzgünlüğündedir. Yani: Haddi tecavüz etmiş lafziyyûn'un (lafızperestlerin) yaptıkları gibi değildir. Evet, lafızperestlik o gibi kimselerde müzmin bir hastalık halini aldığı için, Abdülkahir-i Cürcanî "Delail-ül icaz" ve "Esrar-ül Belagat" adlı eserlerinde yüz sahifeden fazla o gibi lafızperestleri red ve tavbih yolunda münazaraya hasreylemiştir.
(İşaratül İcaz (Badıllı), 17-18. Ayetler)